Overslaan en naar de inhoud gaan

Primaire tabs

Vrouwen in de natuur
Ervaringen

Zelfbeschadiging, overlevingsmechanisme en uitlaatklep

Mijn jongere zus had als jonge puber veel problemen, raakte verslaafd en maakte verschillende traumatische dingen mee. In die tijd begon me op te vallen dat ze vaak snijwonden had. Ze verborg die plekken, droeg altijd lange mouwen. In het begin had ik eigenlijk geen idee wat zelfbeschadiging was, maar ik voelde wel aan dat het iets te maken moest hebben met de spanning en zelfhaat die ik bij mijn zus zag. Ik heb nooit gedacht dat ze het deed om aandacht te trekken, ze wilde het juist verstoppen.

In onze puberteit kregen de andere problemen van mijn zus, zoals haar verslaving, de meeste aandacht. Over de zelfbeschadiging praatte ze zelf eigenlijk nooit.

Toen we volwassen waren, worstelde mijn zus nog steeds met haar problemen. Ze was depressief en wilde soms niet meer verder leven. Ik was, uit bezorgdheid, heel alert op haar gedrag. In deze periode vroeg ik voor het eerst naar haar wonden. Toen heeft ze me verteld waarom ze zichzelf sneed en wat voor functie dat voor haar had. Gek genoeg vond ik het op dat moment een opluchting om te horen dat ze een uitlaatklep had, hoe ingrijpend die ook was.

Ik kon mij niet voorstellen dat ik in mezelf zou snijden. Tegelijkertijd begreep ik dat iets kapot maken spanning verlicht. Jezelf kapot maken als de spanning in jou zit, is dan een uiterste manier om even rust te krijgen. Het deed me pijn dat iemand van wie ik houd zo ver ‘moet’ gaan. Ik voelde me machteloos. Als iemand iets waar ik van houd kapot maakt, dan word ik boos. Toen iemand van wie ik hield zichzélf kapot maakte, speelde diezelfde boosheid op. Ik wilde dat het stopte!

Ik ontdekte dat die boosheid, ook al komt die voort uit liefde, alleen maar averechts werkt. Mijn zus voelde zich nog minder begrepen, nog meer alleen. Zelfbeschadiging was haar overlevingsmechanisme. Het duurde een tijd voor zij sterk genoeg was om dat los te kunnen laten.

Ik leerde me open te stellen en probeerde mijn zus te helpen haar onderliggende problemen aan te pakken. Doordat ik haar niet veroordeelde en probeerde te begrijpen waaróm ze zichzelf beschadigde, konden we praten over wat er aan ten grondslag lag. Natuurlijk kon ik haar traumatische ervaringen, schuldgevoelens en schaamte niet veranderen, maar ik kreeg wel inzicht in hoe ze dacht en ermee omging. Daardoor kon ik haar helpen op een andere manier naar dingen te kijken, haar motiveren om zich te laten behandelen en haar steunen bij de moeilijke weg die ze aflegde.

Door zonder oordeel met elkaar te praten over de zelfbeschadiging, kwamen we sneller bij de kern. Wat was de aanleiding deze keer, met welke gevoelens worstel je? Ik kon niet alles oplossen, maar hielp zoeken naar alternatieve manieren om met de problemen om te gaan. Haar isolement werd verbroken en mijn zus kon praten over wat haar dwars zat. Het bleek een begin te zijn om zichzelf minder (vaak) te beschadigen.

Ik vond het niet makkelijk om met de zelfbeschadiging van mijn zus om te gaan. Ook al kon ik het begrijpen, ik was er ook boos, verdrietig en teleurgesteld over. Het hielp mij om over die gevoelens te praten met iemand die ik vertrouwde en die mij kon steunen.

Bij de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging (LSZ) vond ik hulp en steun.

Mijn zus heeft later haar eigen ervaringen ingezet om anderen te helpen en steunen bij hun zelfbeschadiging en hier ben ik erg trots op.

Tips van Tanja

  1. Praat zo open en onbevooroordeeld mogelijk over de zelfbeschadiging met je naaste. Afkeuren, verbieden of je naaste een schuldgevoel geven, werkt averechts.
  2. Natuurlijk mag je boos, bang of verdrietig zijn over de zelfbeschadiging. Bespreek dit met iemand die je vertrouwt en die jou kan steunen (vrienden, familie, huisarts). Als jij en je naaste al vaker over de zelfbeschadiging hebben kunnen praten, kun je jouw eigen emoties ook benoemen in het gesprek. Doe dit op een rustige en neutrale manier.
  3. Zoek contact met de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging (LSZ). De mensen daar kunnen jou en je naaste op verschillende manieren ondersteunen. Kijk op www.zelfbeschadiging.nl
Aandoeningen

Zelfbeschadiging

Wat is zelfbeschadiging?

Zelfbeschadiging is elke vorm van gedrag waarbij iemand bewust of onbewust letsel toebrengt aan het eigen lichaam, zonder de intentie te hebben het leven te willen beëindigen. 
Zelfbeschadiging voelt voor de mensen die dat doen als het enige redmiddel om niet te verdrinken in een overvloed aan gedachten en gevoelens, of juist in een zee van leegte. Het is een uiting van onderliggend psychisch lijden.

Aandoeningen

Verslaving

Wat is verslaving?

Iemand met een verslaving gebruikt een middel om met emoties om te gaan. Hij of zij gebruikt iets (drank , drugs of gedrag, zoals gokken, gamen of seks) om zich anders te voelen dan hij zich voelt. 'Willen' gebruiken is 'moeten' geworden. Alleen stoppen met de verslaving is niet de oplossing. Als je alleen het middel wegneemt  - dus als iemand alleen zou stoppen met drank, drugs of gedrag - dan heeft iemand nog steeds moeite om met zijn of haar emoties om te gaan. Daarom is het zo belangrijk dat iemand met een verslaving een goede behandeling krijgt.

Aandoeningen

Psychose(gevoeligheid)

Wat is psychose (gevoeligheid)?

Iemand die psychosegevoelig is, heeft problemen met de waarneming (hallucinaties) en/of het denken (wanen of verward denken). In de ogen van anderen is hij of zij het contact met de werkelijkheid kwijt. Psychotische ervaringen maken iemand angstig, achterdochtig of somber. Mensen die psychotisch (geweest) zijn verliezen vaak energie, initiatief en concentratievermogen.

Een psychose verloopt bij iedereen anders. Deze kan acuut optreden, maar ook geleidelijk ontstaan en langzaam verlopen.

Aandoeningen

Eetstoornissen

Wat is een eetstoornis?

De kern van elke eetstoornis is een verstoorde en obsessieve manier van omgaan met eten. Maar eigenlijk hebben mensen met een eetstoornis vooral moeite met de manier waarop zij omgaan met zichzelf, anderen en de wereld om hen heen.

Er zijn verschillende soorten eetstoornissen: Anorexia Nervosa, Boulimia Nervosa, Eetbuienstoornis (Binge Eating Disorder) en variaties hierop. De een eet niet of te weinig, de ander eet wel, maar kan geen maat houden, weer een ander eet bepaalde dingen juist wel of niet.

Aandoeningen

Dwangstoornis

Wat is een dwangstoornis?

Iemand met een dwangstoornis heeft last van dwanggedachten en/of dwanghandelingen. Een dwangstoornis wordt ook ‘obsessieve-compulsieve stoornis’ (OCS) genoemd. Dwanggedachten zijn steeds terugkerende ongewenste gedachten, neigingen of beelden. Dwanghandelingen zijn handelingen die je steeds maar weer moet doen, zoals handen wassen of dingen controleren. Met de dwanghandelingen wil iemand voorkomen dat gebeurt waar hij of zij bang voor is. De handelingen hebben echter weinig of niets te maken met wat iemand wil voorkomen.

Aandoeningen

Dissociatieve stoornis

Wat is een dissociatieve stoornis?

Iemand met een dissociatieve stoornis heeft als kind (voor het 8ste levensjaar) langdurig extreme onveiligheid meegemaakt. Bijvoorbeeld mishandeling, seksueel misbruik of emotionele verwaarlozing. Als overlevingsstrategie heeft deze persoon zich onthecht (=niet meer verbonden, gedissocieerd) met de omgeving en zichzelf. Gedachten, emoties, waarnemingen en/of herinneringen worden buiten het bewustzijn geplaatst (bijvoorbeeld in een ander deel van de persoonlijkheid), zijn tijdelijk niet oproepbaar of vertonen minder samenhang. 

Aandoeningen

Bipolaire stoornis

Wat is een bipolaire stoornis?

Bij een bipolaire stoornis ervaart iemand uitersten in stemming en activiteit. Hij beweegt zich als het ware tussen twee stemmingspolen, een manische en een depressieve, met tussendoor een normale stemming. In een manische episode voelt iemand zich vaak opgewekt, energiek, uitbundig en daadkrachtig. In een depressieve episode vaak juist somber, moe en passief. De bipolaire stoornis kan zich bij iedereen net anders uiten. 

Aandoeningen

Autisme

Wat is autisme?

Bij iemand met autisme werkt de informatieverwerking in de hersenen op een andere manier. Veel wat iemand met autisme ziet, hoort, ruikt etc. wordt op een andere manier verwerkt. Dat brengt een andere mix van sterke en zwakke kanten met zich mee. Zo heeft iemand met autisme vaak een goed oog voor detail, is eerlijk, recht door zee, analytisch en hardwerkend, maar heeft hij of zij moeite met overzicht houden en met sociale contacten. Ruim 1% van de Nederlanders – ongeveer 200.000 mensen - heeft een vorm van autisme.

Aandoeningen

Angst

Wat is angst?

Iemand die angstig is, heeft last van hartkloppingen, zweten, benauwdheid, misselijkheid of het gevoel te stikken. Angst is een gevoel dat optreedt bij dreigend gevaar. Je lichaam maakt zich klaar om te vluchten of te vechten. Het komt voor dat je angstig bent zonder realistische aanleiding. Iemand heeft een angststoornis als hij of zij door deze ongegronde angst niet goed functioneert in het dagelijks leven. Angststoornissen komen veel voor. 1 op de 5 Nederlanders maakt in zijn of haar leven wel eens een angststoornis door.

Abonneer op

Gebruiker registratie informatie banner

Log in om de meest relevante verhalen te krijgen die aansluiten bij jouw voorkeuren. Nog niet geregistreerd? Meld je gratis aan. Uiteraard gaan we zorgvuldig om met je privacy.