Wat is psychose (gevoeligheid)?

Iemand die psychosegevoelig is, heeft problemen met de waarneming (hallucinaties) en/of het denken (wanen of verward denken). In de ogen van anderen is hij of zij het contact met de werkelijkheid kwijt. Psychotische ervaringen maken iemand angstig, achterdochtig of somber. Mensen die psychotisch (geweest) zijn verliezen vaak energie, initiatief en concentratievermogen.

Een psychose verloopt bij iedereen anders. Deze kan acuut optreden, maar ook geleidelijk ontstaan en langzaam verlopen.

Wat is een eetstoornis?

De kern van elke eetstoornis is een verstoorde en obsessieve manier van omgaan met eten. Maar eigenlijk hebben mensen met een eetstoornis vooral moeite met de manier waarop zij omgaan met zichzelf, anderen en de wereld om hen heen.

Er zijn verschillende soorten eetstoornissen: Anorexia Nervosa, Boulimia Nervosa, Eetbuienstoornis (Binge Eating Disorder) en variaties hierop. De een eet niet of te weinig, de ander eet wel, maar kan geen maat houden, weer een ander eet bepaalde dingen juist wel of niet.

Wat is een dwangstoornis?

Iemand met een dwangstoornis heeft last van dwanggedachten en/of dwanghandelingen. Een dwangstoornis wordt ook ‘obsessieve-compulsieve stoornis’ (OCS) genoemd. Dwanggedachten zijn steeds terugkerende ongewenste gedachten, neigingen of beelden. Dwanghandelingen zijn handelingen die je steeds maar weer moet doen, zoals handen wassen of dingen controleren. Met de dwanghandelingen wil iemand voorkomen dat gebeurt waar hij of zij bang voor is. De handelingen hebben echter weinig of niets te maken met wat iemand wil voorkomen.

Wat is een dissociatieve stoornis?

Iemand met een dissociatieve stoornis heeft als kind (voor het 8ste levensjaar) langdurig extreme onveiligheid meegemaakt. Bijvoorbeeld mishandeling, seksueel misbruik of emotionele verwaarlozing. Als overlevingsstrategie heeft deze persoon zich onthecht (=niet meer verbonden, gedissocieerd) met de omgeving en zichzelf. Gedachten, emoties, waarnemingen en/of herinneringen worden buiten het bewustzijn geplaatst (bijvoorbeeld in een ander deel van de persoonlijkheid), zijn tijdelijk niet oproepbaar of vertonen minder samenhang. 

Wat is een bipolaire stoornis?

Bij een bipolaire stoornis ervaart iemand uitersten in stemming en activiteit. Hij beweegt zich als het ware tussen twee stemmingspolen, een manische en een depressieve, met tussendoor een normale stemming. In een manische episode voelt iemand zich vaak opgewekt, energiek, uitbundig en daadkrachtig. In een depressieve episode vaak juist somber, moe en passief. De bipolaire stoornis kan zich bij iedereen net anders uiten. 

Wat is autisme?

Bij iemand met autisme werkt de informatieverwerking in de hersenen op een andere manier. Veel wat iemand met autisme ziet, hoort, ruikt etc. wordt op een andere manier verwerkt. Dat brengt een andere mix van sterke en zwakke kanten met zich mee. Zo heeft iemand met autisme vaak een goed oog voor detail, is eerlijk, recht door zee, analytisch en hardwerkend, maar heeft hij of zij moeite met overzicht houden en met sociale contacten. Ruim 1% van de Nederlanders – ongeveer 200.000 mensen - heeft een vorm van autisme.

Wat is angst?

Iemand die angstig is, heeft last van hartkloppingen, zweten, benauwdheid, misselijkheid of het gevoel te stikken. Angst is een gevoel dat optreedt bij dreigend gevaar. Je lichaam maakt zich klaar om te vluchten of te vechten. Het komt voor dat je angstig bent zonder realistische aanleiding. Iemand heeft een angststoornis als hij of zij door deze ongegronde angst niet goed functioneert in het dagelijks leven. Angststoornissen komen veel voor. 1 op de 5 Nederlanders maakt in zijn of haar leven wel eens een angststoornis door.

Wat is ADHD?

Bij ADHD heeft je brein een andere prikkelverwerking dan de meeste mensen. Iemand met ADHD heeft last van een overvol hoofd. Alle prikkels komen even hard binnen, waardoor je snel afgeleid bent. Vooral bij zaken die je niet maximaal interesseren. Je handelt vaak (te) impulsief en hebt moeite met planning en dingen afmaken.

Overbelast raken door over je grenzen te (laten) gaan is voor naasten van mensen met psychische kwetsbaarheid één van de grootste valkuilen. Grenzen stellen moet. Zowel voor jezelf, als voor de ander.

‘Sponzen’ en ‘spiegelen’ zijn twee verschillende manieren om met iemand met psychische problemen om te gaan. Het zijn gedragspatronen die elkaar aanvullen. Kort gezegd neem je als je sponst veel verantwoordelijkheden van de ander over en als je spiegelt juist niet. Beide vormen van gedrag hebben voor- en nadelen. Hieronder worden de gedragspatronen verder uitgelegd. Ook geven we twee voorbeelden.